Türkiye'de sanayi yatırımlarının önündeki en büyük engel finansman maliyetleri ve sanayi arsası sorunu olarak öne çıkıyor. Pahalı sanayi arsası fiyatları, iş dünyasını olumsuz etkiliyor.

Türkiye'de Sanayi Arsası Sorunu: Yatırımların Önündeki Engeller

Türkiye’de finansman maliyetleri sanayi yatırımlarının önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor. Ancak sanayi arsası sorunu da yatırımların önünü tıkayan bir başka önemli konu olarak öne çıkıyor. Sanayi arsası arzındaki yetersizlik ve mevcut arsaların astronomik fiyatları, büyümenin önündeki engellerden biri olarak görülüyor. Pahalı sanayi arsası fiyatları, iş dünyasını caydıran bir unsur haline gelirken, sanayiciler plan­sız, altyapısı olmayan bölgelerde çare arıyor. Bu durum yeni sorunlar yaratıyor.

Finansman Maliyetleri ve Sanayi Arsası Sorunu

Türkiye’nin toplam yüzölçümü içerisinde sanayiye ayrılan pay binde 3-4 seviyesinde. Bu oran İtalya’da yüzde 2.12, Fransa’da yüzde 1.5, Almanya’da ise yüzde 4.5. Türkiye’de tüm sanayi 300 bin hektar büyüklüğünde. Bunun yalnızca 100 bin hektarı organize sanayi bölgesi (OSB) alanlarının içinde yer alıyor. Yüzölçümü içerisindeki binde 4’lük sınırlı payına rağmen sanayi, Türkiye’nin gayri safi milli hasılasının (GSMH) yüzde 30’unu tek başına karşılıyor.

Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) kurucu Başkanı Burak Önder, “Bugün sanayicinin para değil arsa desteğine ihtiyacı var” diyerek sanayi arsası sorununu vurguladı. Önder, sanayi arsalarında artan fiyatlara dikkat çekti. “Bugün Esenyurt-Kıraç’a gidin metrekare fiyatı 250 dolar. Gelişmiş ülkelerde 15-20 dolar” dedi. Bu durum, sanayicilerin elindeki parayı araziye yatırmak zorunda kalmasına neden oluyor.

Sanayi Arsası Fiyatlarının Yükselmesi

Sanayi arsası fiyatlarındaki artış, sanayicilerin yatırım yapma isteğini olumsuz etkiliyor. Önder, “Arsa sorunu bizi kilitleyen bir konu. Bizim, elimize geçen parayı toprağa değil, otomasyona, insan kaynağına, verimliliğe yatırmamız lazım” ifadelerini kullandı. Sektörel sanayi bölgeleri şeklinde kümelenme modeline geçilmesi gerektiğini belirtti.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay, Bursa’nın yalnızca 50 milyon metrekare sanayi alanına sahip olduğunu açıkladı. “Yani toplam yüzölçümü içerisinde Bursa’nın sanayiye ayrılan payı binde 8” dedi. Bursa’da 17 OSB bulunmasına rağmen, bunların toplam büyüklüğü, rekabet içerisinde olunan illerdeki bir OSB’nin büyüklüğüne eşit. Bu durum, sanayi varlığının geliştirilmesi gerektiğini gösteriyor.

KOBİ’lerin Yatırım Potansiyeli

Burkay, KOBİ’lere yer tahsis edilmesi durumunda cirolarının iki kat artacağını belirtti. “Bugün KOBİ’ye yer tahsis edin, bulunduğu mevcut bin metrekare alanı iki katına çıkarın, cirosu 10 milyon TL’den 20 milyon TL’ye çıkar” ifadelerini kullandı. KOBİ’lerin esnek yapısı ve yüksek hareket kabiliyeti, bölgeyi ve ülkeyi hızlandırabilecek potansiyele sahip.

Burkay, KOBİ’lerin daha rekabetçi bir ortama kavuşabilmesi için doğru planlama ile verimli alanların uygun koşullarda sunulması gerektiğini vurguladı. “Sektörlerimizi temsil eden meslek komitelerimizin stratejik çalıştayları ve toplantılarında en önemli gündem maddeleri de üretim alanı ihtiyacına yönelik talepler ilk sırada yer alıyor” dedi.

Yatırım Maliyetleri ve Rekabet

Bursa’da sanayi arsası fiyatlarının astronomik rakamlara ulaştığına dikkat çeken Burkay, “Burada bin metrekare yer alsanız, inşaat maliyeti ile birlikte yapacağınız makine teçhizat yatırımından neredeyse 5 kat fazla para ödemeniz gerekiyor” dedi. Bu durum, üreticilerin yatırım yapma isteğini olumsuz etkiliyor. “Yani üretici bu kadar para arsaya verecek, üstüne bina yapacak, içine de kalan parasıyla makine koyacak” ifadelerini kullandı.

Sanayi imarlı arsalar, fabrikalar, depolar ve üretim tesisleri gibi sanayi tesislerinin inşasına uygun arsaları ifade ediyor. Bu tür arsalar genellikle şehir merkezlerinin dışında, sanayi bölgelerinde bulunuyor. Türkiye’de İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Gaziantep gibi şehirler, sanayi imarlı arsa yatırımı için cazip bölgeler arasında yer alıyor.

Düzce'deki Arsa Fiyatları

Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği (MAPESAD) Başkanı Tayfun Koçak, sanayicinin yatırım ve büyüme iştahına mevcut arsa stokunun yetişemediğini belirtti. “Düzce’de sanayi arsasının metrekaresi 125 dolar olmuş. Gebze’de yer kalmadı. Sakarya’da kalmadı” dedi. Bu durum, sanayicilerin yeni yatırım alanları bulma konusundaki zorluklarını artırıyor.

Koçak, “Düzce’de de bizden sonra bir iki parsel kalmıştı” diyerek mevcut durumun ciddiyetine dikkat çekti. Sanayi arsası sorunu, Türkiye’nin sanayi yatırımlarını olumsuz etkileyen önemli bir engel olarak öne çıkıyor. Bu nedenle, sanayi arsası sorununa yönelik çözüm önerileri geliştirilmesi gerekiyor.